Planten op kantoor verminderen stress, CO2-besparing is beperkt

Terwijl Business Insider over een smal houten kronkelpaadje loopt, zien we aan weerszijden een façade aan planten en bomen. Een veelvoud aan varens, ficussen en alocasia’s strijden behendig om de blik van onze ogen. Een paar philodendrons verderop gelegen, stroomt zelfs een kabbelend beekje. Je zou bijna vergeten dat je je op de elfde verdieping van een Utrechts kantoorpand begeeft.

Toch is dat wel degelijk het geval. Hier, op 45 meter hoogte, pal midden op de kantoorvloer van techbedrijf Trengo, prijkt een tuin met liefst 1.500 planten en 50 bomen en struiken. De kronkelpaadjes leiden naar aparte vergaderruimtes en een dakterras.

Trengo heeft deze groene kantooroase niet zelf geplant. Het is onderdeel van Central Park, een nieuwe kantoortoren in Utrecht, dat in wil zetten op verduurzaming. Naast Trengo, dat hier afgelopen najaar introk, huist dit pand kantoren van onder meer McDonalds en ABN Amro.

Werken tussen de planten

Medewerkers van het techbedrijf kunnen er tussen de planten werken. Niets lijkt te gek: wie even wil uitrusten van een moeilijk verkoopgesprek, kan neerploffen op een hemelbed tussen de schuwpalmen. Ook mogelijk: een potje poolen tussen de varens. Dit alles draagt bij aan een betere werkomgeving, denkt oprichter en CEO Patrick Meutzner van Trengo. “Planten reduceren stress, blijkt uit onderzoek. Ze hebben dus een positieve invloed op je welzijn.”

Meutzner refereert aan onderzoek van de Universiteit Wageningen uit 2019, waaruit inderdaad blijkt dat de gemoedstoestand van medewerkers verbetert als ze in een plantrijke ruimte werken. Ze ervaren er minder stress door en melden zich 20 procent minder vaak ziek.

Bovendien heeft het park een grote aantrekkingskracht op sollicitanten, merkt Meutzner. “We houden op dit deel van onze kantoorvloer ook de sollicitatiegesprekken. Voordat we hier kantoor hielden, accepteerde zo’n 70 procent van de sollicitanten bij ons een baan en nu is dat zo’n 90 procent.” Het personeelsbestand van Trengo bedroeg afgelopen zomer nog 65 fte’s, inmiddels zetelen er 109 voltijdsmedewerkers bij de startup.

Het is een mooi bijeffect, maar het is niet de primaire reden dat vastgoedontwikkelaar Bouwinvest deze omvangrijke verzameling planten en bomen opnam in het bouwplan. Kantoorflat Central Park, waar het bedrijf in 2019 aan begon te bouwen, moet volledig voldoen aan de klimaatdoelen van Parijs.

Volgens die doelen mag een kantoor vanaf 2040 jaarlijks 70 kWh per vierkante meter uitstoten. Bij Central Park komen ze naar eigen berekeningen uit op 53 kWh per vierkante meter per jaar. Op het dak liggen zonnepanelen, in de garage staat het er vol laadpalen en het pand is uitgerust met verscheidene installaties voor energiebesparing. Wel is bij de bouw van de flat gebruikgemaakt van beton en staal.

Meer bedrijven halen bomen binnen

Trengo is niet de enige met een ‘vergroend’ kantoor. Zo beschikken de balkons van het nieuwe hoofdkantoor van Galapagos in Leiden en de Haarlemse horecaformule De Dakkas over bomen. Die hangen in een bolvormige constructie met een substraat en zijn bevestigd aan een stalen bouwwerk. De wortels van de bomen groeien in deze constructie nauwelijks, waardoor de bomen qua grootte min of meer gelijk blijven.

Deze bomen zijn hier geplaatst door de Cuijkse startup The Urban Jungle Project. Dit in 2020 opgerichte bedrijf van ondernemer Daan Grasveld plaatste al 75 bomen op daken van kantoren en bijvoorbeeld vve’s. Ook voorziet het bedrijf daken van onder meer kratten met verscheidene gewassen.

Door daken en panden te vergroenen, probeert Grasveld de hitte in steden tegen te gaan. In de stad is het standaard een paar graden warmer dan daarbuiten, omdat hitte blijft hangen tussen gebouwen. Door klimaatverandering verergert dat probleem alleen maar, merkt de Amsterdammer op.

Bij nieuwbouw is vergroening vaak een eis, zegt Grasveld. “Gemeenten kijken dan naar hoe een pand omgaat met klimaatadaptatie. Zo ben je in Amsterdam verplicht te bufferen [regenwater opvangen, red.] op je dak.” Dit soort groene oplossingen kunnen bouwbedrijven soms zelfs helpen om aanbestedingen te winnen, zegt de ondernemer. Maar als het om bestaande panden gaat, ziet Grasveld ook vaak dat beleggers het doen vanuit een visie op verduurzaming.

Effect CO2-reductie is beperkt

Toch moeten we ook weer niet te veel verwachten van de CO2-besparing die dit soort initiatieven opleveren, zo blijkt. De 1.550 planten, bomen en struiken op het kantoor van Trengo leveren amper 4 ton CO2-besparing op jaarbasis op, berekent industrieel ontwerper en schrijver Babette Porcelijn voor Business Insider.

Dit is nog niet de helft van de 8,5 ton die de gemiddelde Nederlander op jaarbasis uitstoot volgens Milieu Centraal.

Porcelijn gaat bij haar berekening uit van het feit dat bomen en struiken per jaar gemiddeld 7,28 kilogram CO2 uit de lucht halen. Ze schat dat zo’n drie planten hetzelfde effect sorteren.

Een druppel op de gloeiende plaat, meent Porcelijn. Ze wijst erop dat projectontwikkelaars veel meer CO2 kunnen besparen door panden te bouwen van hout in plaats van beton, of door oude panden te renoveren in plaats van nieuwe te bouwen. Willen vastgoedontwikkelaars écht groene stappen zetten, dan zouden ze aan vervuilende bedrijven ook een fors hogere huur moeten vragen, vindt ze. “Je zou het grootste deel van die opbrengst kunnen schenken aan een ngo [niet-gouvernementele organisatie, red.] die wouden beschermt en aanlegt.”

Veel kantoren voldoen niet aan nieuwe, groene eisen

Veel kantoren zijn qua duurzaamheid overigens nog een stuk minder ver dan het Utrechtse Central Park. De overheid verplicht bedrijven vanaf 1 januari om voor hun panden minimaal energielabel C te hebben. Ze mogen hierbij jaarlijks maximaal 225 kWh per vierkante meter aan fossiele energie uitstoten.

Nog maar 55 procent van alle Nederlandse kantoren voldoet aan die eis, meldde de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) afgelopen maand. Gemeentes zien toe op de handhaving. De RVO geeft dan ook aan niet te weten of dit al tot boetes heeft geleid.

De represailles kunnen in potentie groot zijn, blijkt uit schrijven van een woordvoerder van de RVO aan Business Insider: “De gemeente kan opleggen dat het kantoorgebouw niet als kantoorgebouw gebruikt mag worden, tot er alsnog een energielabel C of beter is afgegeven en geregistreerd. Ook kunnen andere maatregelen worden genomen zoals: het geven van een waarschuwing tot het opleggen van een last onder dwangsom, bestuursdwang of - bij herhaaldelijke overtreding - een bestuurlijke boete.”

Bedrijven kijken op tegen de hoge verbouwkosten, er is een gebrek aan bouwpersoneel en de regelgeving is onduidelijk, schreef ABN Amro afgelopen najaar in een analyse over dit probleem. Ook zouden pandeigenaren erop gokken dat de kans op een boete op korte termijn klein is vanwege een tekort aan handhavers.

Bij Trengo zullen ze er weinig last van hebben. Het Utrechtse pand heeft een duizelingwekkend ogend energielabel, een A met vier plussen erachter.

Ook al mag de kantoorjungle op verdieping elf dan niet de wereld aan CO2-besparing opleveren, voor de lokale fauna heeft het wel positieve effecten. Een tijdje geleden is er een krekel naar binnen geglipt, grijnst medeoprichter Igo Trampe, zittend aan een ronde bank tussen het vele groen op zijn kantoor. “Als je hier ’s avonds nog bent, kun je hem horen!”

Dat smaakt naar meer, dachten ze bij Trengo. “We wilden hier graag een paar vogels laten vliegen”, zegt de medeoprichter. Mocht niet van Central Park, want, tsja, het blijft een kantoor. Ondernemer als hij is, geeft Trampe de strijd niet op. Lachend: “We denken er nu over na om een elektrisch vogeltje te kopen."

LEES OOK: Hoger energielabel levert in grote steden hogere huurprijs op voor kantoorpanden, maar daarbuiten niet: locatie blijft doorslaggevend